ساخت واقعیت اخلاقی در بازنمایی مناسک عاشورا در تلویزیون (سریالهای شب دهم-یلدا)

در این مقاله تلاش شد تا نحوه ساخت واقعیت اخلاقی در بازنمایی مناسک عاشورا در سریالهای تلویزیونی مورد بررسی قرار گیرد. بدین منظور، از میان سریالهای مناسبتی پر بیننده سالهای اخیر تلویزیون به صورت تصادفی دو سریال شب دهم و یلدا جهت تحلیل نشانه شناختی و همچنین از میان مخاطبان عام تلویزیون، 31 مخاطب جهت انجام مصاحبه براساس نمونه گیری هدفمند، برای دستیابی به هدف تحقیق انتخاب شدند. نتایج به دست آمده از تحلیل نشانه شناختی نشان داد که در هر دو سریال بهره گیری از رمزگان فنی و فرم جهت بازنمایی ابعاد اخلاقی واقعه کربلا مشابه یکدیگر و محدود و تا حدی سطحی بوده است. هر دوی این سریالها تنها با تمرکز بر یکی از کنش های نمادین مناسک ماه محرم (تعزیه خوانی) به انتقال بخش کوچکی از مفاهیم گسترده اخلاقی نهفته  در این واقعه پرداخته اند. براین اساس، ابعاد اخلاقی بازنمایی شده در این دو سریال مشتمل بر غیرت، ایثار، شجاعت، همیاری و جهاد با نفس بوده است. همچنین، نتایج بدست آمده از تحلیل دریافت مخاطب نشان داد که اگر چه برخی از طبقات مخاطبان بر وجود پیام های اخلاقی در صحنه های بازنمایی شده اذعان دارند، اما ادراک این دسته نیز مبتنی بر محتوای کلی داستان است و نه صحنه های مرتبط با بازنمایی مناسک.